Αντίφαση υποκρισίας

Το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης είναι ένα από τα πέντε Βραβεία Νόμπελ, που θεσπίστηκαν από τον Σουηδό βιομήχανο και εφευρέτη Άλφρεντ Νόμπελ. Με βάση τη διαθήκη του Νόμπελ το βραβείο αυτό πρέπει να δίνεται «στο πρόσωπο που είχε τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην αδελφοποίηση των εθνών, στην κατάργηση ή τη μείωση των στρατιωτικών δυνάμεων και στη διεξαγωγή και προώθηση ειρηνευτικών διαδικασιών».

Το πρώτο Νόμπελ Ειρήνης δόθηκε το 1901 στον Ελβετό Ερρίκο Ντυνάν (Ιδρυτή του Ερυθρού Σταυρού) και στον Γάλλο Φρεντερίκ Πασσύ (Ιδρυτή και πρόεδρο της Διακοινοβουλευτικής Ενωσης η οποία ασχολείται εκτός των άλλων και με την υπεράσπιση της ειρήνης και των ανθρώπινων δικαιωμάτων).

Έκτοτε βραβεύτηκαν διάφορες σημαντικές προσωπικότητες για την συνεισφορά τους στην Ειρήνη. Κάποιες από αυτές ίσως να μην το άξιζαν όσο κάποιες άλλες που δεν βραβεύτηκαν αλλά ας μην ξεχνάμε ότι το βραβείο αυτό δεν δημιουργήθηκε ούτε απονέμεται από τον Θεό αλλά από το θνητό ον που ονομάζεται άνθρωπος. Το βάρος της κριτικής επιτροπής φυσικά επηρεάζεται από την εκάστοτε εποχή και υπάρχει περίπτωση να κάνει και λάθος.

Καλό θα ήταν βέβαια να μην υπάρχει καθόλου το Νόμπελ Ειρήνης γιατί αυτό σημαίνει ότι υπάρχει πόλεμος, βία, συγκρούσεις, πόνος και δυστυχία. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι αυτός ο θεσμός ενδεχομένως να διανθίζει τον πόλεμο υπό την σκέψη ότι υπάρχει μία μικρή αντίφαση υποκρισίας. Το Νόμπελ Ειρήνης δεν πρέπει να απονέμεται σε αυτόν που παλεύει για την Ειρήνη αλλά σε αυτόν που θα πραγματοποιήσει την Ειρήνη. Είμαι σίγουρος ότι αν ζούσε ο Άλφρεντ Νόμπελ στην εποχή μας θα συμφωνούσε με αυτή την σκέψη. Ας ελπίσουμε λοιπόν ότι το Νόμπελ Ειρήνης θα καταργηθεί κάποια στιγμή ως μία άχρηστη πράξη περασμένων λαθών και ας χρησθεί ως ένα γεγονός που μονίμως θα γυμνάζει την αδύναμη μνήμη μας.

Ο ίδιος ο Άλφρεντ Νόμπελ είναι ίσως το ευστοχότατο παράδειγμα αυτής της αντιφατικής υποκρισίας η οποία μετουσιώνεται σε άφεση αμαρτιών με την θέσπιση αυτού του βραβείου  Ειρήνης. Ο πατέρας του Εμμανουήλ Νόμπελ ήταν και αυτός μηχανικός, βιομήχανος κι εφευρέτης της υποβρύχιας νάρκης η οποία έστειλε τόσα παλικάρια άψυχα στο βυθό της θάλασσας αφήνοντας τις μητέρες τους βουβές, τις γυναίκες τους πικραμένες, τα παιδιά τους με απίστευτες διαχρονικές δυσεπούλωτες ψυχολογικές πληγές οι οποίες σίγουρα διαιωνίζουν τη βία. Συνεχίζοντας την πορεία του πατέρα του ο Άλφρεντ Νόμπελ ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη χημεία, και κυρίως με τις εκρηκτικές ύλες. Τελειοποίησε τον τρόπο παρασκευής της νιτρογλυκερίνης και ίδρυσε εργοστάσιο παραγωγής της σε μεγάλες ποσότητες. Το 1873 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου εφηύρε την νεοδυναμίτιδα ή ζελατοδυναμίτιδα (1875) και την πολεμική άκαπνη πυρίτιδα (βαλλιστίτιδα, 1888). Το 1889 πούλησε την εφεύρεση του αυτή στην ιταλική κυβέρνηση και το 1891 εγκαταστάθηκε στο Σαν Ρέμο της Ιταλίας, όπου ίδρυσε χημικό εργοστάσιο. Έλαβε πολλά διπλώματα ευρεσιτεχνίας και απέκτησε μεγάλη περιουσία, μεγάλο τμήμα της οποίας διέθεσε για φιλανθρωπικούς και ερευνητικούς σκοπούς σε διάφορα ιδρύματα. Με το υπόλοιπο της περιουσίας του καθιέρωσε τα ομώνυμα βραβεία Νόμπελ.

Απ΄ότι φαίνεται δεν φτάνει η εγκυκλοπαιδική μόρφωση και οι ικανότητες για να είναι κανείς φιλάνθρωπος, φιλεύσπλαχνος, δότης χαράς, ειρήνης και ευτυχίας. Από το παραπάνω ιστορικό θα μπορούσε κάποιος να σκεφτεί ότι ο Άλφρεντ Νόμπελ πιθανόν κάποια στιγμή κατάλαβε τελικά ποιο είναι το νόημα της ζωής και στην διαθήκη του όρισε το βραβείο Ειρήνης ως ψυχική εξιλέωση.

Γιατί είναι αντίφαση υποκρισίας να τροφοδοτείς τον πόλεμο και να υποστηρίζεις την Ειρήνη, να σπέρνεις διχόνοια και να υποστηρίζεις την αδελφοσύνη, να λες ψέματα για να υποστηρίξεις την αλήθεια.

Δεν ξέρω αν πρέπει να χαρώ ή να λυπηθώ. Θεωρώ εξαιρετική την κίνηση του χρηματικού επάθλου για την Ειρήνη αλλά η ουσία τούτη την εποχή δεν είναι η προσπάθεια αλλά η πράξη. Ευπρόσδεκτη είναι η μετάνοια αλλά η πράξη βαραίνει στο τέλος. Και αυτό που σκέφτομαι περισσότερο δεν είναι ο θεσμός του βραβείου αλλά ποιος αξίζει να το γευτεί. Μήπως αυτός που μαζεύει  από τα παγωμένα νερά της θάλασσας τα κυνηγημένα παιδιά του πολέμου; Μήπως αυτός που τα μαθαίνει πως η ζωή είναι πιο σημαντική από τον θάνατο; Πολλά μήπως.

Είναι πραγματικά πολύ ευχάριστο για μένα ως Έλληνα πολίτη που ο πρωθυπουργός της χώρας μου θα είναι υποψήφιος για το Νόμπελ Ειρήνης. Θα είναι ευτυχές όμως ως άνθρωπος να καταφέρω να δω το τέλος της βίας, της υποκρισίας και του φόβου σε όλη τη Γη. Γιατί αυτά που μας ενώνουν είναι απείρως σπουδαιότερα από αυτά που μας χωρίζουν.