Ο τρόπος και ο στόχος της εκπαίδευσης

Σεπ 28, 2019 | ΑΡΘΡΟ, ΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΠΑΙΔΕΙΑ

Pixabay

Ο Ευρωπαίος επίτροπος Εκπαίδευσης Τιμπόρ Νάβρατσιτς παρουσίασε την Ετήσια έκθεση της Ε.Ε. από την οποία προκύπτουν κάποια στοιχεία ανησυχητικά για την εκπαίδευση στην Ελλάδα. Είναι βέβαιο ότι κανείς δεν περίμενε την ευρωπαϊκή έκθεση για να καταλάβει ότι κάτι δεν πάει καλά με το εκπαιδευτικό μας σύστημα το οποίο είναι ο γνώμονας της παρούσας ελληνικής κοινωνίας και κυρίως της μέλλουσας.

Τα στοιχεία της Εκθεσης δείχνουν ότι έχουμε μεγαλύτερο ποσοστό ατόμων ηλικίας 15 ετών με χαμηλές επιδόσεις στην Ανάγνωση, στα Μαθηματικά και στις Φυσικές επιστήμες σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρώπης για το 2018. Επίσης φαίνεται ότι έχει αυξηθεί το ποσοστό ατόμων με χαμηλές επιδόσεις κατά 5,4% σε σχέση με το 2009 στην Ελλάδα. Πέρα όμως από τους αριθμούς προκύπτουν αρκετά ερωτήματα που καλό θα ήταν να τεθούν σε μία νέα βάση με ελεύθερη σκέψη.

Γιατί τα παιδιά βλέπουν το σχολείο ως υποχρέωση;
Γιατί δε διαβάζουν για να μάθουν, αλλά για να πάρουν μεγάλο βαθμό;
Γιατί το κυνήγι της επιτυχίας αναγκάζει τους μαθητές να χρησιμοποιούν ακόμα και παράνομα μέσα;
Γιατί έχουν τόσο άγχος για τις εξετάσεις;
Γιατί καλλιεργείται το αίσθημα της μειονεξίας από τις επιδόσεις στην βαθμολογία;
Γιατί κάποιοι εκπαιδευτικοί αδυνατούν να επιβληθούν με το τρόπο διδασκαλίας των μαθημάτων, την δυνατότητα μετάδοσης της γνώσης και την μέθοδο προσέγγισης των μαθητών;
Πως αξιολογούνται οι μαθητές;
Γιατί η επιτυχία πήρε τη θέση της γνώσης;
Η εκπαίδευση αφορά μόνο την ποσότητα γνώσης ή και τον τρόπο αφομοίωσής της;

Τα παραπάνω είναι ερωτήματα που δύσκολα μπορούν να απαντηθούν ενώ εύκολα μπορούν να προκύψουν καθώς το σχολείο είναι η αποτύπωση της πολύπλοκης κοινωνίας μας και ως εκ τούτου η εκπαίδευση έχει και ευρύ κοινωνικό στόχο πέρα από την μάθηση. Εκεί ο μαθητής θα σχετισθεί με τον σεβασμό ή την απαξίωση, τη συναδελφικότητα ή τη ζήλια, την αλληλεγγύη ή το μίσος, τον συναγωνισμό ή τον ανταγωνισμό, την συλλογικότητα ή την ατομικότητα. Εκεί θα επιβεβαιώσει ή θα απορρίψει αυτά που κουβαλάει από το σπίτι του. Εκεί θα μάθει να αγωνίζεται πως να γίνει καλύτερος για την κοινωνία και όχι απλά καλύτερος από τους άλλους. Εκεί θα μάθει την ατέρμονη σχέση μεταξύ επιτυχίας και αποτυχίας. Εκεί θα γνωρίσει την χαρά του ταξιδιού και θα την ξεχωρίσει από το κυνήγι του στόχου.

Πολύ εύκολα τα τελευταία χρόνια μετατρέπουμε το σχολείο σε πάρκινγκ παιδιών, σε χώρο εκτόνωσης, σε θέατρο εξουσίας, σε καφενείο και σε ότι άλλο βολεύει τον καθένα είτε για να εκφράσει τα κόμπλεξ του είτε για να κερδίσει την προσοχή των άλλων είτε απλά για να περάσει την ώρα του. Ναι, είναι πολλοί οι αρνητικοί παράγοντες. Οικονομική κρίση, απόσπαση προσοχής από την τεχνολογία και τα κοινωνικά δίκτυα, κοινωνική παγκόσμια αστάθεια, διάχυτα πρότυπα εύκολου πλουτισμού, ζήλια, εγωισμός. Ότι κι αν προκύψει όμως το σχολείο θα έπρεπε είναι ο ιδανικός χώρος για να τεθούν τα οποιαδήποτε προβλήματα, να αναλυθούν, να εκτιμηθούν, να επεξεργασθούν και να λυθούν με τη βοήθεια των δασκάλων, των συμμαθητών, της τάξης, του σχολείου. Γιατί μία κοινωνία είναι υγιής όταν ανταλλάσσονται μεταξύ των μελών της οι εμπειρίες της ζωής με ειλικρίνεια και κατανόηση. Έννοιες όπως η αγάπη, το σεξ, ο σεβασμός, η αλληλεγγύη, θα έπρεπε να είναι ξεχωριστά μαθήματα. Ίσως οι σκέψεις αυτές να είναι εξωπραγματικές αλλά τουλάχιστον μπορώ να τις εκφράσω.

Το σχολείο για τους μαθητές είναι η δεύτερη οικογένεια και ίσως η πρώτη αν η φυσική οικογένεια αδυνατεί να λειτουργήσει. Το σχολείο δεν είναι ούτε δικαστήριο, ούτε αστυνομία, ούτε φυλακή. Αυτό πρέπει να μεταδοθεί με κάποιο τρόπο στα παιδιά, να το αισθανθούν και να το ζήσουν. Το σχολείο είναι χώρος ένδειξης αγάπης των γηραιότερων προς τους νεότερους που μεταφέροντας τη γνώση τους μαθαίνουν και την συνετή διαχείρισή της.